Każdy z nas ma na swój temat wyrobioną ogólną opinię. Pokładamy w sobie pewną wartość jako osoby. Wydźwięk owej opinii i wartości może być pozytywny (np. „Jestem dobry, wartościowy”) lub negatywny („Jestem zły, bezwartościowy”). Kiedy zauważamy myśli formułowane o sobie w sposób negatywny, wtedy możemy mówić o niskim poczuciu własnej wartości. Zatem „poczucie własnej wartości” możemy rozpatrywać jako opinię na swój temat oraz to, jaką wartość dostrzegamy w sobie. Warto jednak podkreślić, iż jest to wyłącznie opinia, a nie stan faktyczny. Bywa bowiem, że przekonania, jakie formułujemy na swój temat, okazują się być fałszywe.

Wyobraźmy sobie ambitnego studenta, który nie zdał jednego z egzaminów. W jego głowie aż roi się od myśli typu: „Jestem do niczego! Nic nie potrafię!”. Jednak możemy zadać sobie pytanie, czy myśli te są słuszne i zgodne z prawdą? Student może i nie zdał jednego egzaminu, ale za to zaliczył wszystkie pozostałe przedmioty i to z dobrymi notami. Warto także wziąć pod uwagę sam fakt, że jest na tych studiach. Co wskazuje na to, że uzyskał dobre wyniki z egzaminów maturalnych, które umożliwiły mu podjęcie nauki na uczelni wyższej. Jak dotąd nie miał większych problemów z uzyskaniem zaliczenia. Czy słuszne zatem jest przekonanie o tym, że do niczego się nie nadaje? Z pewnością nie. Czy można pomyśleć o tej sytuacji inaczej? Tak. Podam przykład: „Tym razem nie udało mi się. Nauczę się na poprawkę i zdam ten egzamin. Przecież stać mnie na to!”. Brzmi z goła inaczej ☺

Osoby z niskim poczuciem własnej wartości mają trudność z docenianiem siebie i swoich osiągnięć. Ciężko im uwierzyć, że dobre rezultaty, jakie osiągnęli, są wynikiem ich własnych zdolności, umiejętności oraz mocnych stron. W relacjach z innymi mogą być skrępowane, wycofane i nadmiernie wrażliwe na krytykę. Mogą także mierzyć się z silnym pragnieniem zadowalania innych, nie zważając na własne potrzeby. Niskie poczucie własnej wartości może powodować unikanie sytuacji, w których jest się wystawionym na ocenę innych (np. zajęć artystycznych czy sportów opartych na rywalizacji). Osobom myślącym o sobie w sposób negatywny ciężko jest zatroszczyć się o samego siebie i swój komfort. Mogą na przykład odkładać pójście do fryzjera, czy zakupy nowej odzieży. Lub wręcz przeciwnie – mogą nadmiernie dbać o swój wygląd, by zatuszować poczucie niepewności i skrępowania wśród ludzi. Jak możemy sobie pomóc, kiedy mierzymy się z niskim poczuciem własnej wartości? Ważne jest, by przyglądać się sobie, zauważać automatyczne negatywne myśli na swój temat i poddać je analizie. A następnie zastępować je myślami o charakterze pozytywnym, jak w podanym wyżej przykładzie studenta. Z pewnością nie jest to łatwe, ale warto! Obserwujemy wiele korzyści z posiadania wysokiego poczucia własnej wartości. Im bardziej lubisz samego siebie, tym lepiej radzisz sobie we wszystkich obszarach życia.